یکی دیگر از قطعاتی که سازمان حفاظت محیط‌زیست خودروسازان را ملزم به نصب آن کرد، مبدل کاتالیستی بود.

در مورد این قطعه باید گفت که مبدل کاتالیستی اگزوز خودرو که بین موتور و انباری اگزوز خودرو نصب می‌شود، گازهای آلاینده خروجی از اگزوز خودرو را به ترکیبات ناآلاینده و بی‌ضرر تبدیل کرده و کاهش بسیار زیاد آلاینده‌های حاصل از احتراق سوخت را سبب می‌شود.

گازهای خروجی از اگزوز به روش جذب سطحی، از روی کاتالیست که مواد جامد ساکن هستند، می‌گذرند.

در بیشتر واکنش‌ها در مبدل کاتالیستی خودرو، اکسیدهای نیتروژن به نیتروژن که گازی بی‌اثر است و همچنین هیدروکربن‌های نسوخته و منواکسیدکربن به آب و دی‌اکسید کربن، بدل می‌شوند.

کاتالیست پس از رسیدن به دمای کاری خودش باعث شکسته شدن ترکیبات گازهای خروجی شده و گازهای سمی و آلوده‌کننده را کاهش داده و به سایر مواد تبدیل می‌کند. البته کاتالیست به‌دلیل اینکه نوعی مانع در مسیر خروجی اگزوز محسوب می‌شود، باعث افت توان موتور شده و به مرور زمان با کارکرد و فرسوده‌شدن کاتالیست، این امر بیشتر به چشم می‌آید.

ظاهرا این قطعه کارایی بسیار خوبی در کم کردن آلودگی هوا دارد، اما این بخش جذاب داستان است؛ مبدل کاتالیستی پس از مدتی کارایی خود را از دست می‌دهد و باید تعویض شود. اما آیا صاحبان خودرو زحمت تقبل چنین هزینه‌ای را به‌خود می‌دهند؟ آمار نشان داده که خیر.

در این مورد وحید نوروزی، مدیرعامل ستاد مرکزی معاینه فنی خودروهای تهران گفت: 3 میلیون خودروی تهران معادل 11 میلیون خودروی استاندارد روز اروپا آلودگی تولید می‌کنند و در این میان آلایندگی تنها یک میلیون خودرویی که در 3سال اخیر وارد معابر شهری شده‌اند، استاندارد است.

استدلال نوروزی در این گفته‌هایش به از کار افتادن مبدل‌های کاتالیستی خودروهایی ا‌ست که 3 سال پیش و قبل از آن تولید شده‌اند. 

او توضیح داد که آلودگی یک میلیون خودرویی که بین سال‌های 80 تا 84 تولید شده‌اند، حدود 5برابر خودروهای استاندارد است و آلایندگی یک میلیون خودرویی که پیش از سال 80 تولید شده‌اند، ‌فراتر از این میزان است.

در واقع، به جز یک میلیون خودرویی که در 3سال اخیر تولید شده و عمر مفید مبدل کاتالیستی آنها به پایان نرسیده است، آلودگی سایر خودروهای تهران حدود 5برابر خودروهای استاندارد است.[آشنایی با نکات ایمنی در رانندگی]

به گفته مدیرعامل ستاد مرکزی معاینه فنی خودرو، تعویض مبدل کاتالیستی خودروها پس از 3سال ضروری است؛ چراکه در پایان عمر مفید این قطعه، میزان انتشار آلاینده‌های خطرناک و گازهای سمی حدود 5 برابر می‌شود، در حالی که به‌دلیل نبود امکان مشاهده اثرات مخرب آن در ظاهر اتفاق خاصی رخ نمی‌دهد.